Nhiều người lầm tưởng rằng việc nhường hay không nhường đường là quyền lựa chọn cá nhân, nhưng thực tế, việc không nhường đường khi đã đảm bảo các điều kiện an toàn sẽ bị xem là hành vi vi phạm và có thể bị xử phạt nghiêm khắc theo luật giao thông đường bộ.
Trên các tuyến quốc lộ, cao tốc, đặc biệt vào giờ cao điểm hoặc kỳ nghỉ lễ, không khó để bắt gặp cảnh chiếc xe phía sau liên tục phát tín hiệu xin vượt bật đèn xi-nhan, nháy pha hoặc bóp còi nhưng xe phía trước vẫn giữ nguyên tốc độ, bám làn và không tạo điều kiện vượt dù phía trước hoàn toàn trống trải. Đây không chỉ là hành vi thiếu nhường nhịn trong văn hóa giao thông mà còn bị xem là vi phạm nghiêm trọng theo luật mới khi đã đủ điều kiện nhưng tài xế vẫn cố tình không nhường đường.
Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, quy định về việc phải nhường đường đã nêu rõ: Người điều khiển phương tiện phía trước có nghĩa vụ giảm tốc độ, di chuyển về bên phải phần đường và bật đèn báo rẽ nếu phía sau có xe xin vượt, với điều kiện phía trước không có vật cản, không có xe đi ngược chiều và không đang vượt phương tiện khác. Nếu đảm bảo những yếu tố an toàn trên mà tài xế vẫn cố tình không nhường, đó là hành vi cản trở phương tiện khác một cách có chủ đích.
Từ kinh nghiệm lái xe thực tế của nhiều tài xế chuyên nghiệp, việc nhường đường đúng cách không chỉ là tuân thủ luật pháp mà còn góp phần tạo nên sự thông thoáng và an toàn cho dòng phương tiện trên đường. Khi được xe khác xin vượt, tài xế nên bình tĩnh quan sát, chọn thời điểm thích hợp để giảm tốc độ và di chuyển sang làn bên phải. Điều này thể hiện văn hóa giao thông văn minh và giúp tránh tình trạng các phương tiện ùn tắc hoặc phải thực hiện các thao tác nguy hiểm để vượt.
Hành vi không nhường đường có thể bị phạt tới 22 triệu đồng và trừ 10 điểm bằng lái. Ảnh: Internet
Ở chiều ngược lại, xe xin vượt cũng phải tuân thủ quy định về phát tín hiệu đúng cách – bao gồm đèn báo rẽ hoặc còi tùy theo thời điểm và khu vực. Trong đô thị hoặc thời gian từ 22h đến 5h sáng, chỉ được phép dùng tín hiệu đèn, không được bấm còi để tránh gây ảnh hưởng đến cư dân xung quanh. Ngoài ra, xe xin vượt cũng cần giữ khoảng cách an toàn và chỉ thực hiện vượt khi thực sự đủ điều kiện.
Với những trường hợp cố tình không nhường đường, Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định rõ hình thức xử phạt. Cụ thể, theo điểm d khoản 4 và điểm a khoản 16 điều 6, người điều khiển ô tô sẽ bị phạt tiền từ 2 đến 3 triệu đồng và trừ 2 điểm trên giấy phép lái xe nếu không nhường đường cho xe xin vượt khi đã đảm bảo an toàn. Đây là một trong những lỗi thường bị xem nhẹ nhưng lại có mức xử lý tương đối nghiêm khắc, đặc biệt khi liên quan đến tình huống có thể gây tai nạn.
Đáng lưu ý hơn, nếu hành vi không nhường đường dẫn đến tai nạn giao thông, mức xử phạt sẽ tăng lên đáng kể. Theo điểm b khoản 10 và điểm d khoản 16 điều 6, người vi phạm sẽ bị xử phạt từ 20 đến 22 triệu đồng, đi kèm trừ 10 điểm trên giấy phép lái xe – mức trừ điểm cao nhất hiện nay trong hệ thống xử phạt vi phạm giao thông đường bộ.
Thực tế cho thấy, không ít tài xế vẫn mang tư duy “đường của mình, quyền của mình”, cho rằng việc giữ nguyên tốc độ và làn đường là hoàn toàn hợp pháp, bất chấp xe phía sau đã phát tín hiệu xin vượt rõ ràng. Tuy nhiên, trong bối cảnh giao thông ngày càng phức tạp, việc lái xe không đơn thuần chỉ là tuân thủ luật lệ, mà còn đòi hỏi sự hợp tác và nhường nhịn trên tinh thần văn hóa giao thông. Hành vi không nhường đường khi đã đảm bảo điều kiện an toàn không chỉ vi phạm pháp luật mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn đáng tiếc.
