Đây được đ.ánh giá là một trong những thảm họa hàng kh.ông t.ồi tệ nhất trong lịch sử New Zealand.
Ngày 3/12/2024, Tạp chí Người đưa tin đã đăng tải bài viết với tiêu đề: “Hé l.ộ những b.ức ảnh cuối cùng trước khi máy bay chở 257 người đâm thẳng vào vách núi, kh.ông một ai s.ống sót”. Nội dung cụ thể như sau:
Vào ngày 28 tháng 11 năm 1979, chuyến bay 901 của Air New Zealand đã đâm vào sườn núi Nam C.ực khiến toàn bộ 257 người trên máy bay không qua khỏi.
Đây được đ.ánh giá là thảm họa t.ồi tệ nhất trong lịch sử New Zealand thời hoà bình và gây chấn động quốc gia này. T.ai n.ạn xảy ra chỉ hai năm sau khi hãng hàng kh.ông Air New Zealand bắt đầu khai thác các chuyến bay ngắm cảnh tại Nam C.ực.
Phi công của chuyến bay, Đại úy Jim Collins, đã hạ máy bay xuống độ cao 2.000ft (khoảng 600 mét) trong những đám mây dày để hành khách có thể quan sát quang cảnh rõ hơn.
Toàn bộ ghế ngồi trên chuyến bay đều là hạng thương gia với thực đơn sang trọng. Một s.ố b.ức ảnh của những hành khách trên chuyến bay đã được ghi lại trong thời khắc cuối cùng trước khi thảm kịch xảy ra.
Thời tiết xấu, lớp mây dày khiến hành khách cũng như phi hành đoàn khó có thể quan sát quang cảnh xung quanh.
Cơ trưởng Collins cho rằng ông đang đi trên cùng đường bay mà ông từng bay trước đó. Ông vô t.ình bay vòng lại núi lửa Erebus lần thứ hai trước khi hạ cánh.
Trong bản ghi âm hộp đen, Collins đã kh.ông khỏi tỏ ra bất ngờ khi thấy khung cảnh bên ngoài khi hạ độ cao máy bay từ 2000 ft xuống còn 1500 ft – thời điểm gần xảy ra va c.hạm.
Tuy nhiên, khi nhận ra bản thân đã lệch hướng, dù đã cố gắng tránh núi lửa Erebus nhưng thảm hoạ vẫn ập đến. Chiếc máy bay hạng sang với 257 người ở trên đã đâm vào vách núi và nổ tan.
Các nhà chức trách sau đó đã phải vật l.ộn để x.ác định xem vụ t.ai n.ạn là lỗi của Air New Zealand hay của phi công. Các g.iả thuyết bao gồm việc phi công đã được th.ông b.áo về một đường bay khác với đường bay hiển thị trên hệ thống.
Các nhà điều tra cũng xem xét liệu hiện tượng “white out” – hiện tượng m.ất hoặc thiếu tầm nhìn ban ngày do tuyết hoặc sương mù dày đặc đã tạo ra ảo giác liệu có phải một phần nguyên nhân gây ra vụ t.ai n.ạn hay kh.ông.
Trước đó, b.áo VnExpress đã đăng tải bài viết với tiêu đề: “Thảm kịch máy bay khiến cả New Zealand bị s.ốc”. Nội dung cụ thể như sau:
Từ năm 1977, hãng hàng kh.ông Air New Zealand bắt đầu khai thác các chuyến bay ngắm cảnh tại Nam C.ực và thành công rực rỡ. Hành trình này trở thành tour du lịch trong ngày lý tưởng, khi du khách chỉ m.ất tổng cộng 11 giờ để bay dọc đất nước, tới lục địa Nam C.ực rộng lớn rồi trở về Auckland. Hãng hàng kh.ông cung cấp dịch vụ sang trọng bậc nhất với cảnh quan tuyệt đẹp bên dưới.
Tuy nhiên, tất cả bỗng ch.ốc bi.ến thành sai lầm vào ngày định mệnh 28/11/1979. Cơ trưởng Jim Collins điều khiển chuyến bay s.ố hiệu TE901 xuyên qua những đám mây và hạ độ cao xuống khoảng 1.800 m để du khách có tầm nhìn t.ốt hơn. Trong khoang hành khách, mọi người bận rộn chụp ảnh hoặc quay ph.im từ cửa sổ. Một s.ố b.ức ảnh được chụp chỉ vài giây trước khi thảm họa xảy ra.
Gần 13h ngày 28/11/1979, hệ thống cảnh b.áo va c.hạm m.ặt đất phát tín hiệu b.áo động khi chiếc phi cơ McDonnell Douglas DC-10 đối m.ặt với ngọn núi lửa Erebus trên đ.ảo Ross, nhưng phi công kh.ông kịp nâng độ cao. Chỉ 6 giây sau, máy bay lao thẳng vào vách núi.
Một mảnh vỡ máy bay DC-10 trong thảm kịch năm 1979 trên núi Erebus ở Nam C.ực. Ảnh: Phil Reid/Antarctica New Zealand.
Sau vài giờ chờ đợi mà kh.ông thấy máy bay liên lạc, nhà chức trách New Zealand đặt g.iả thuyết chiếc phi cơ đã hết nhiên liệu. Hoạt động tìm kiếm và cứu hộ nhanh chóng được triển khai và họ nhận ra rằng toàn bộ 227 hành khách cùng 30 thành viên phi hành đoàn đều không qua khỏi, trong đó có 44 người kh.ông được tìm thấy.
Theo kết quả điều tra ban đầu, thảm họa xuất phát từ việc các phi công đã bay khác với l.ộ trình th.ông thường. Họ nghĩ rằng mình đang di chuyển qua eo biển McMurdo như những chuyến bay trước, nhưng trên thực tế phi cơ đang ở phía trên đ.ảo Ross, nơi có núi lửa Erebus cao 3.794 m.
Nguyên nhân thứ hai là do hiện tượng thời tiết có tên “c.ực trắng” (white-out), khi ánh sáng giữa lớp băng tuyết bên dưới và mây bên trên tạo ra ảo ảnh về tầm nhìn, khiến phi công cho rằng m.àu trắng mà ông nhìn thấy qua cửa sổ buồng lái chỉ đơn g.iản là băng tuyết, kh.ông phải sườn núi.
“T.ai n.ạn tương tự sẽ kh.ông xảy ra với một máy bay hiện đại. Những thiết bị hiện nay vô cùng t.ốt. Nhờ hệ thống định vị dựa trên vệ tinh, việc đi nhầm đường bay như vậy là bất khả thi”, cơ trưởng Andrew Ridling, người đứng đầu Hiệp hội Phi công Hàng kh.ông New Zealand, cho biết.
Dân s.ố New Zealand thời điểm đó chỉ khoảng ba tr.iệu người. Hầu như tất cả đều có mối liên hệ với vụ t.ai n.ạn, dù là quen biết với nạn nhân hoặc thành viên lực lượng cứu hộ, hay tham gia vào các phe trong cuộc chiến pháp lý kéo dài sau đó. Thảm kịch đã khiến cả đất nước ngỡ ngàng.
“Nó xảy ra vào thời điểm quốc gia khá non trẻ đang trải qua giai đoạn quan trọng trong việc tìm kiếm bản sắc mới”, nhà sử học Rowan Light tại Đại học C.anterbury g.iải thích. “Trong những năm 1960 và 1970, hình ảnh cũ của New Zealand như một thuộc địa tiến bộ của Đế quốc Anh kh.ông còn ý nghĩa gì nữa”.
New Zealand khi đó đang cố gắng thích nghi với hoàn cảnh mới và tìm kiếm chỗ đứng riêng của mình. Những tiến bộ công nghệ đóng vai trò quan trọng trong quá trình này và cơ sở hạ tầng là điểm mấu chốt để xây dựng câu chuyện về định cư, chinh phục và giành quyền kiểm soát của đất nước. Việc vươn tới Nam C.ực, cách đó khoảng 4.500 km về phía nam, phù hợp với kịch bản này một cách hoàn hảo.
Tuy nhiên, một loạt bi kịch đã khiến niềm tin của người New Zealand lung lay dữ dội. Trước thảm họa ở núi Erebus, t.ai n.ạn tàu hỏa ở Tangiwai năm 1953 đã khiến 151 người không qua khỏi và vụ chìm phà Wahine năm 1968 cũng c.ướp đi s.inh mạng của 51 người. “Những t.ai n.ạn này khiến họ thực sự nghi ngờ về sự kiểm soát và tiến bộ công nghệ”, nhà sử học Light nói.
Trận chiến pháp lý nổ ra sau vụ t.ai n.ạn máy bay tiếp tục “giáng đòn” thứ hai vào người New Zealand. Họ bị s.ốc bởi sự thất bại trong việc x.ác định chính x.ác chuyện gì đã xảy ra, cũng như những lời cáo buộc đổ lỗi lẫn nhau.
Cuộc điều tra ban đầu về cơ bản cho rằng lỗi thuộc về tổ bay. Phi công đã di chuyển dưới độ cao an toàn t.ối thiểu mà hãng hàng kh.ông quy định. Bất chấp phát hiện về sự sai lệch trong đường bay, kết luận được đưa ra vẫn là phi cơ sẽ thoát nạn nếu bay cao hơn.
Tuyến đường bay của phi cơ DC-10 (m.àu vàng). Đồ họa: BBC.
Tuy nhiên, việc đổ hết tội lỗi lên phi công đã gây tranh cãi, khiến Ủy ban Điều tra Hoàng gia New Zealand quyết định mở cuộc điều tra thứ hai và rút ra kết luận hoàn toàn khác, đó là hãng hàng kh.ông Air New Zealand phải chịu toàn bộ trách nhiệm.
Chiếc phi cơ DC-10 đúng là đã bay dưới độ cao an toàn, nhưng cuộc điều tra phát hiện các chuyến bay tới Nam C.ực của Air New Zealand thường xuyên hạ xuống mức c.ực thấp như vậy để phục vụ nhu cầu ngắm cảnh, chụp ảnh của khách hàng. Ngay cả tờ quảng cáo cũng sử dụng những b.ức ảnh rõ ràng chụp từ độ cao dưới mức an toàn.
Ủy ban Điều tra Hoàng gia kh.ông chỉ nhận thấy lỗi của Air New Zealand trong những sai lầm của chuyến bay, mà còn cáo buộc hãng hàng kh.ông cố che giấu điều này bằng âm mưu đổ lỗi cho tổ bay, “phủi tay” mọi trách nhiệm, trong đó có việc bồi thường cho gia đình các nạn nhân.
Thẩm phán Peter Mahon, người đứng đầu cuộc điều tra, mô tả hành vi của Air New Zealand là “chuỗi lời nói dối tinh vi”. Tuy nhiên, hãng hàng kh.ông đã lật ngược t.ình thế bằng cách kháng cáo và giành chiến thắng. Một lần nữa, thảm kịch Erebus r.ơi vào bế tắc với “trò chơi đổ lỗi lố bịch” l.àm lu mờ cả nỗi đau của các thân nhân.
T.ai n.ạn với chuyến bay TE901 còn là đòn giáng mạnh vào danh tiếng của Air New Zealand, hãng hàng kh.ông quốc gia từng là niềm tự hào của đất nước. Sau nhiều năm, hầu hết ý kiến đều cho rằng Air New Zealand mới thực sự là bên có lỗi, kh.ông phải các phi công. Hãng hàng kh.ông cuối cùng cũng đưa ra lời xin lỗi hồi năm 2009, nhưng chỉ với lý do là cách cư xử của họ sau t.ai n.ạn, kh.ông phải vì trách nhiệm gây ra thảm kịch.
40 năm trôi qua, nhưng vụ t.ai n.ạn vẫn giữ vị trí quan trọng trong lịch sử New Zealand. Đối với những thế hệ sau chiến tranh, đây là thảm kịch trong nước lớn nhất họ từng chứng kiến. Từ thời khắc đó, quốc gia non trẻ dường như m.ất đi sự “ngây thơ”, cũng như niềm tin vào những trật tự xã hội th.ông thường.
Dù vậy, hiện vẫn chưa có đài tưởng niệm quốc gia nào cho các nạn nhân. Một cây thánh giá và một tượng đá hình nhánh dương xỉ cuộn, biểu tượng của người bản địa Maori, được đặt gần nơi xảy ra vụ t.ai n.ạn. Gia đình các nạn nhân đã t.ổ ch.ức một s.ố lễ tưởng niệm trên đ.ảo Ross, nhưng hình thức tưởng niệm cũng gây ra tranh cãi.
Chính phủ New Zealand hồi đầu năm phê chuẩn kế hoạch xây dựng đài tưởng niệm tại thành phố Auckland, công trình mà Thủ tướng Jacinda Ardern cho biết sẽ “p.hản ánh sự thảm kh.ốc của vụ t.ai n.ạn, đồng thời nhắc nhở một cách mạnh mẽ về sự kết nối và m.ất mát”.
Những tàn tích của chiếc máy bay DC-10 vẫn nằm bên sườn núi Erebus dưới lớp tuyết trắng, âm thầm lưu giữ ký ức về chuyến bay định mệnh.
Nguồn : https://sohuutritue.net.vn/he-lo-nhung-buc-anh-cuoi-cung-truoc-khi-may-bay-cho-257-nguoi-dam-thang-vao-vach-nui-khong-mot-ai-song-sot-d253456.html
